Từ chiều 25–9, nhiều người dân các tỉnh Hà Tĩnh, Nghệ An... đã tìm vào NTLS H.Gio Linh (Quảng Trị) thăm và dâng hương cho các liệt sĩ vừa được quy tập về đây cùng niềm hy vọng trong số những anh hùng được tìm thấy lần này có con em họ. Trong nhiều thông tin gửi về Quảng Trị cho thấy có khả năng sớm xác định được đơn vị, tên tuổi của nhiều liệt sĩ trong số 37 hài cốt liệt sĩ vừa được cất bốc tại rừng cao su Nông trường Dốc Miếu thuộc thôn Xuân Mai, xã Gio Bình (H.Gio Linh) khiến những người lính Đội quy tập 584 (BCHQS tỉnh) không kìm được xúc động. Cuộc tìm kiếm của Đội 584 trên vùng đất bazan Xuân Mai bắt đầu từ ngày 11–9–2018 sau khi có thông tin về hài cốt liệt sĩ. Sau những nỗ lực khảo sát, đội đã phát hiện cất bốc được 2 hài cốt bộ đội giải phóng được chôn cất trong tăng võng. Khu vực tìm kiếm gần Căn cứ quân sự Dốc Miếu, cứ điểm quan trọng nhất của phòng tuyến McNamara do Mỹ thiết lập hơn 50 năm trước hòng chặn đứng mọi nguồn tiếp tế từ miền Bắc vào miền Nam của quân Giải phóng. Qua nghiên cứu và tổng hợp các thông tin cùng kinh nghiệm bao năm đi tìm đồng đội, Đội 584 quyết định mở rộng khu vực quy tập. Gặp thời tiết không thuận, sáng nắng cháy da, chiều mưa trút nước, lực lượng quy tập không còn cách nào là phải chạy đua với mưa nắng. Máy móc phương tiện hiện đại được huy động, hỗ trợ nhằm đẩy nhanh quá trình tìm kiếm. 2 tuần đóng lều trại tại Xuân Mai, lực lượng quy tập đã phát hiện nhiều hài cốt liệt sĩ ở 2 khu vực chỉ cách nhau vài trăm mét. Khi phát hiện hài cốt các anh được gói chặt trong tăng võng, ai nấy đều rưng rưng xúc động. Trong thời khắc sinh tử, trong mất mát và hy sinh, những người lính đang đối mặt với bom đạn trên phòng tuyến tử thần do Mỹ thiết lập vẫn cố đưa những đồng đội hy sinh về nằm gần nhau, chôn cất cẩn thận...

Đưa hài cốt các liệt sĩ về NTLS H. Gio Linh.

Đến chiều 24–9, lực lượng quy tập đã tìm thấy hài cốt thứ 35. “Tìm thấy cây bút khắc tên, địa chỉ luôn này”, một chiến sĩ reo lên. Chiếc bút Hồng Hà vẫn thắm màu xanh khắc dòng chữ Nguyễn Văn Hưng quê Mỹ Lộc, Can Lộc, Hà Tĩnh cùng dòng chữ Lê Thị Thể trên thân bút. Mấy ngày trước đó, đội cũng tìm thấy 1 di vật là cây bút máy khắc dòng tên Trần Xuân Quý nhưng không rõ quê quán. Có hai giả thiết được đặt ra là di vật khắc dòng tên Nguyễn Văn Hưng của chính liệt sĩ được tìm thấy hài cốt, nhưng không loại trừ có thể được gửi gắm, tặng cho đồng đội trong những ngày kề vai sát cánh của những người lính Giải phóng ở chiến trường ác liệt. “Cầu mong đây là di vật của chính liệt sĩ được tìm thấy hài cốt, không chỉ thỏa niềm mong đợi của người thân mà còn là hy vọng để xác định đơn vị, tên tuổi của nhiều đồng đội khác”, một người dân bày tỏ.

Khẩn trương xác minh thông tin trên di vật, đúng tại Mỹ Lộc có liệt sĩ Nguyễn Văn Hưng, hy sinh vào tháng 9–1968 tại Gio Linh, vợ của liệt sĩ Hưng cũng có tên là Thể. 50 năm qua, người thân liệt sĩ Hưng bao lần vào Quảng Trị tìm kiếm nhưng bất thành do cảnh vật nhiều thay đổi. Nỗi mong ngóng, khắc khoải của họ đã kéo dài hơn nửa thế kỷ. Một điều quý giá khác, từ thông tin cất bốc được hài cốt liệt sĩ, nhiều cựu chiến binh trong cả nước đã nhanh chóng cung cấp chứng cứ và bước đầu có thể xác định một trong những đơn vị các liệt sĩ được tìm thấy ở Xuân Mai thuộc Trung đoàn 27 Triệu Hải anh hùng. Tên tuổi nhiều liệt sĩ hy sinh trong tháng 9–1968 được chôn cất ở khu vực đồi Dốc Miếu cũng nhanh chóng được gửi về cơ quan chức năng Quảng Trị. Có thể nói, đây là lần hiếm hoi trong hàng ngàn đợt quy tập bao năm qua tại Quảng Trị có được nhiều thông tin về liệt sĩ, đơn vị sớm đến thế. Tuy kết quả cụ thể còn phải dựa vào nhiều bước, trong đó có việc giám định ADN nhưng những gì thu được đã là niềm an ủi lớn lao cho những người mong đợi.

 Dâng hương các liệt sĩ đang quàn tại NTLS H.Gio Linh, Bí thư Tỉnh ủy Quảng Trị Nguyễn Văn Hùng yêu cầu Bộ CHQS tỉnh tiếp tục chỉ đạo Đội 584 phối hợp chặt chẽ với chính quyền địa phương tiếp tục nỗ lực tìm kiếm để đưa hài cốt các anh về an táng tại nghĩa trang trong thời gian tới.  Được biết, vào tháng 7 vừa qua, Đội Quy tập mộ liệt sĩ Sư đoàn 968, Quân khu 4 đã phối hợp với các lực lượng ở địa phương tiến hành khảo sát và tổ chức cất bốc 11 ngôi mộ liệt sĩ là Bộ đội Tăng Thiết giáp hy sinh năm 1972 được tìm thấy ở khu vực thôn Nghĩa Hy, TT Cam Lộ và 1 ngôi ở Bản Chùa, xã Cam Tuyền (H.Cam Lộ). Trong số các hài cốt liệt sĩ có nhiều ngôi mộ còn nguyên và các di vật như tăng, võng, áo quần, cúc áo, giày dép, ví da, mũ công tác xe tăng, bút Kim Sinh... Đặc biệt một ngôi mộ có bức thư gửi cho gia đình có tên liệt sĩ Dương Lê Đường, quê Thanh Tiên, Thanh Chương, Nghệ An.

BẢO HÀ